Szkoła Podstawowa im .ks. Jana Twardowskiego w Rumianie współpracuje z Komitetem Obchodów Plebiscytu w Groszkach . Wspólnie realizowane są działania mające na celu; upamiętnienie przyłączenia Groszek do Polski , pokazania prawdziwej lekcji historii, odkrywania swoich korzeni , poczucia przynależności do małej ojczyzny.
Plebiscyt z 11 lipca 1920r.dotyczył ustalenia przebiegu granicy pomiędzy Polską i Niemcami na Warmii, Mazurach i Powiślu . To właśnie mieszkańcy Groszek w plebiscycie w 1920r. zadecydowali o przynależności do Polski . Mimo, iż plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu okazał się wielką porażką dla strony polskiej i w jego wyniku niemal całe terytorium plebiscytowe pozostało w granicach Niemiec . To właśnie mieszkańcy wsi Groszki zdecydowali , że chcą należeć do Polski. W głosowaniu oddano 74 głosy , w tym 69 za przyłączeniem Groszek do Polski i 5 za pozostaniem wsi w granicach Prus Wschodnich. Był to akt niezwykłej odwagi , wielkiego patriotyzmu , przywiązania do polskości i wiary katolickiej.
Rocznicowym obchodom plebiscytowym w sołectwie Naguszewo- Groszki towarzyszy organizowanie wystaw okolicznościowych. Gromadzone są pamiątki rodzinne , zdjęcia.
W stulecie odzyskania Niepodległości 1918- 2018 została utworzona Ścieżka Dydaktyczno- Historyczna . Plebiscyt na Warmii i Mazurach w 1920r. opracowana przez nauczycieli Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Twardowskiego w Rumianie pana Grzegorza Wiergowskiego i pana Marka Zielińskiego. Ścieżka dydaktyczno- historyczna to szlak pieszo- rowerowy, na który składają się tablice popularyzujące wiedzę historyczną ze szczególnym uwzględnieniem wydarzenia historycznego jakim było przyłączenie miejscowości Groszki do Polski w wyniku plebiscytu na Warmii i Mazurach w 1920r.Celem ścieżki jest zachowanie pamięci o wydarzeniach z czasów odradzania się naszej niepodległej Ojczyzny po 123 latach zaborów. Jest to ważny element kształtowania postaw patriotycznych zwłaszcza młodego pokolenia.
Stulecie plebiscytu na Warmii , Mazurach i Powiślu miała bardzo uroczysty charakter . Honorowy patronat nad uroczystościami plebiscytowymi w Groszkach objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda . Na uroczystości przybył Wiceminister Rady Ministrów , Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego pan profesor Piotr Gliński., senator Rzeczypospolitej Polskiej pani Bogusława Orzechowska , poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pan Robert Gontarz , marszałek Województwa Warmińsko- Mazurskiego pan Gustaw Marek Brzezin, starosta Powiatu Działdowskiego pan Paweł Cieśliński , komendant Placówki Straży Granicznej w Olsztynie pan Jarosław Węgrzynowski, komendant Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Działdowie pan brygadier Leszek Góralski , Nadleśniczy Nadleśnictwa Lidzbark pan Dariusz Szczawiński , dyrektorzy szkół i przedszkola w Rybnie, przedstawiciele Rady Gminy Rybno , mieszkańcy miejscowości Groszki , Naguszewo.
Całą uroczystość uświetniały występy Orkiestry Wojskowej z Torunia pod dowództwem kapelmistrza kpt Krzysztofa Żeleśkiewicza. Wszystkich zebranych powitał przewodniczący Komitetu Obchodów Plebiscytu w Groszkach pan Piotr Chyrzyński , podziękował za przybycie i pomoc przy organizacji obchodów 100- lecia plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu .
Tradycją corocznych spotkań plebiscytowych jest modlitwa za przodków i Ojczyznę. Modlitwie przewodniczył proboszcz parafii pod wezwaniem św. Barbary w Rumianie- ks. Sławomir Sporczyk.
Rys historyczny plebiscyt przedstawił dyrektor Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Hartowcu – autor wielu publikacji poświęconych lokalnej historii pan Bogusław Łukwiński. W dalszej części spotkania została zaprezentowana idea powstania Komitetu Obchodów Plebiscytu w Groszkach przez pana Piotra Rydla. Zaproszeni goście w swoich wystąpieniach zwracali szczególną uwagę, jak ważną rolę odgrywa dziedzictwo historyczne małej ojczyzny. To dla uczczenia pamięci mieszkańców Warmii, Mazur i Powiśla, którzy ocalili polską tożsamość mimo presji germanizacyjnej i z odwagą i pełną determinacją zabiegali o przyłączenie swojej rodzinnej ziemi do odrodzonej Ojczyzny organizowane są uroczystości upamiętniające w ważne wydarzenie.
W dowód wdzięczności Komitet wręczył podziękowania upamiętniające to ważne wydarzenie o dziejach małej ojczyzny wszystkim zaproszonym gościom i mieszkańcom sołectwa Naguszewo – Groszki.
Wójt Gminy Rybno – pan Tomasz Węgrzynowski podziękował Komitetowi za pracę na rzecz budowania pamięci o przodkach i historii Plebiscytu. Wyraził swoją wdzięczność dla wszystkich, który dbają o zachowanie dziedzictwa historii lokalnej i przekazywanie młodzieży wzorców pozostawionych przez tutejszych bohaterów. Dla upamiętnienia tego wydarzenia zostały złożone kwiaty pod obeliskiem upamiętniającym plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920r. Całość uroczystości uświetniły występny artystyczne – „Tu wszędzie jest moja Ojczyzna”, występy Orkiestry Wojskowej z Torunia, a także pokazy rycerskie w wykonaniu grupy z Rekonstrukcyjnej Działdowa. Został podsumowany konkurs na logo obchodów stulecia Plebiscytu w Groszkach. Zwycięzcą został uczeń kl. V Szkoły Podstawowej im. ks . Jana Twardowskiego w Rumianie – Rafał Truszczyński.
Obchody 100-lecia plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu organizowane w Groszkach zapisały kolejną kartę historii w dziejach małej ojczyny.
Hanna Kirchhof
13-220 Rybno
Rumian 12